Japoskie RPG
Japoskie RPG to temat na dug i mudn dyskusj z cyklu: co lepsze - wrbel w garci czy gob na dachu? Ucilijmy moe na wstpie, e nie rozchodzi mi si o japoskie ksikowe systemy RPG. Widziaem takowe i przyzna musz, e prcz doskonaej mangowej oprawy zawsze jest to najwyszej jakoci grafika, nic nie mogem zrozumie z ichnich krzaczkw. Mowa tu bdzie raczej o japoskich grach RPG przeznaczonych na konsole i komputery. No c, life is brutal i na konsole wychodzi tego znacznie wicej. Zajmiemy si wic RPG konsolowymi.
Kraina wschodzcego soca jest bardzo askawa dla RPG i wielce sobie ten gatunek umiowaa. I to od najdawniejszych czasw, jeszcze sprzed pecetowej rozrywki. W czyste, rasowe RPG mona ju byo sobie pogra za czasw zamierzchego NESa czy nieco pniejszego SNESa, kiedy to gry w stylu Eye Of The Beholder byy jeszcze w odlegej przyszoci. Od samego pocztku, od chwili swych narodzin, gatunek japoskich RPG wyrobi w sobie pewne cechy, ktrym twrcy pozostali wierni praktycznie do chwili obecnej. Niezmiennym elementem tego gatunku jest wysoce skomplikowana fabua. Nie, le powiedziane - to jest Fabua! Od najdawniejszych czasw jest to jeden z najsilniejszych wyrnikw gatunku. Fabua w zaoeniach prosta, w swych zrbach wrcz prostacka, stawiajca na tak oklepane tematy jak ratowanie wiata czasem niejednego, wyzwalanie caych planet spod niezmiennie okrutnego Za, itd. I wszystkich tych bohaterskich czynw moe dokona tylko ta jedna grupa miakw, dodajmy - zazwyczaj przecitnych modziecw i dziewczt, ktrzy jednak... No wanie, zaczyna si to jednak.
Typowe RPG produkcji europejskiej czy amerykaskiej w znakomitej wikszoci nawizyway i nawizuj do podobnie banalnej i oklepanej fabuy lecz jej realizacja... Gwne zaoenia fabularne s dla japoskich graczy tylko pretekstem do poznania zupenie innego, nie zwizanego praktycznie z gwnym wtkiem intrygi, wiata marze, dozna, wewntrznych potrzeb, miosnych przey, psychologicznych i charakterologicznych rozterek postaci, ktre prowadz. Sowem - kluczem do japoskich RPG jest gbia. Te gry s po prostu gbokie: zawikane, dugie, niejednoznaczne, nie dopowiedziane do koca, pozostawiajce wiele miejsca na swoje wasne spostrzeenia, wynurzenia i ekspiacje. To jest wanie to mae lecz.... Lecz... posunite czasem tak daleko, e zapomina si o gwnym celu gry, chce si poznawa swoje postaci, wiedzie wicej na ich temat, odkry ich mroczne sekrety, pozna zatajone rany i urazy... Te postacie yj! Pamitam mj pierwszy kontakt z typowym japoskim RPG, a by nim przesawny CHRONO TRIGGER. Te malutkie, sodkie i liczne sprajty, ktre niby przedstawiay moich bohaterw, ta grafika ywcem wyjta ze snu maego dziecka i... tre, ktra potrafia czasem przerazi, czasem rozmieszy, czasem rozrzewni. No i moi bohaterowie dzielnie stajcy do pojedynkw z ca mas bossw, zwierzakw, przeciwnikw z krwi i koci i nie tylko. Moi bohaterowie, ktrzy w miar postpw w grze odkrywali przede mn coraz wicej swych tajemnic, alili mi si z ekranu na niesprawiedliwoci ycia i mioci wtek miosny w japoskim RPG musi by wrcz obecny!!!. Co niesamowitego! Porwnajcie to sobie sami do jake skomplikowanych motyww postaci w grach typu Eye Of The Beholder czy Dungeon Master mniej wicej ten czas. Sami widzicie, e porwna nie ma zbyt wiele. Epicka, gboka fabua skoncentrowana na najbliszych graczowi elementach jego bohaterowie, wcigajcy wir wydarze itd. w grach na peceta wtedy wystpowaa niezmiernie rzadko. Chlub peceta s dokonania firmy Origin i jej Ultima. Ta seria zawsze trzymaa poziom zarwno akcji jak i fabuy. Moe jest jeszcze kilka innych tytuw, jednak sami rozumiecie - nie we wszystko si grao. No ale nie jestemy tu by porwnywa konsole i pecety, jestemy tu by pokombinowa co to takiego japoskie RPG.
No wic na pewno jest to Fabua. Sztandarowym przykadem fabularnego majstersztyku jest FINAL FANTASY VII. Gra jest w miar wiea, pokazaa si te na pecetach gdzie naocznie moglicie si przekona co to takiego ten japoski RPG. Pocztek nieco zamotany, zawizuj si pewne nici intrygi, kto gdzie i co robi a my mamy mu przeszkodzi. Jakie p godziny po rozpoczciu gry nagle dopada Twojego bohatera pierwsza jazda. Krtka ale co zapowiadajca. To co jest ogromne, przerastajce sam posta, ktra gubi si w tym wszystkim. Eee... zaraz, gubisz si, niestety, Ty! Ty masz rozplta to co zamotano. I zajmie Ci to kilkadziesit godzin grania z duymi podpowiedziami. Taka wanie jest fabua w typowym japoskim RPG - gra zawsze pierwsze skrzypce, czasem zwodzi ale zawsze daje Ci duo wicej ni zapowiada. Tak te dzieje si w RPG w bardzo staroszkolnym stylu: WILD ARMS na Sony PlayStation. Gierka wypuszczona w 1997 roku razi grafik z epoki konsol szesnastobitowych ale caa reszta to ju czysty mid. Od fabuy poczwszy na muzyce skoczywszy. Co, kurcz, jest w tych RPG. Siedzi tam w rodku jaki potencja, ktry tylko czeka by si ujawni.
Niestety, czsto zdarza si, e skomplikowanie fabuy pociga za sob jej liniowo. We wspomnianym ju FINAL FANTASY VII pierwsze kilkanacie godzin gry jeste wrcz prowadzony jak po sznurku. Dopiero pniej powstaj jakie moliwoci wyboru, mona zacz swobodnie biega po wiecie gry, wypenia przerne questy, odkrywa coraz to nowe lokacje itd. Podobnie jest w BREATH OF FIRE 3, SAGA FRONTIER czy kilku innych grach. Mona uznawa to za wad lecz mona te na to spojrze z zupenie innej perspektywy: oto jest opowiadana pewna historia, taki storytelling interaktywny. Historia jest zamotana, dzieje si wiele, ma wiele wtkw... Wprowadzenie nieliniowoci mogoby nadmiernie skomplikowa rozgrywk wiem, aden to argument ale wczujcie si w rol typowego japoskiego wydawcy RPG jak choby SquareSoft, ktry ma wyda co sucego gwnie rozrywce a nie katowaniu pada czy te mzgownicy seriami skomplikowanych zagadek i rozwiza. Typowy japoski gracz nie ma czasu na badanie wszystkich moliwych rozwiza w grze, ktrej ywotno jest obliczona na sto kilkadziesit godzin czystej rozgrywki! Przecie mamy do czynienia z grami konsolowymi, nastawionymi gwnie na rozrywk!. Tak wic liniowo fabuy jest niewtpliwie wad RPG w stylu japoskim. Nie zdarza si to zawsze, niemniej jest to cecha w wielu grach obecna. Za chlubny wyjtek moe posuy ZELDA wydana na Nintento 64. Nie bez powodu t gr okrzyknito objawieniem wrd RPG tak konsolowego jak i pecetowego. Ta gra jest po prostu doskonaa co potwierdzio kilkanacie branowych periodykw jak i caa masa ekspertw i krytykw. No i oczywicie sami gracze! Jeeli macie emulator Nintendo to ZELDA jest Waszym pierwszym i obowizkowym tytuem, ktrego pominicie bdzie oznaczao tylko jedno: co Wy wiecie o RPG? Naprawd, ten tytu jest doskonay tak pod wzgldem grafiki, muzyki jak i fabuy jak oni to pomiecili na jednym cartridgeu pozostanie dla mnie sodk tajemnic.
Kolejn cech wyrniajc japoskie RPG s... bohaterowie! Postaci, ktre prowadzisz s zazwyczaj modymi adeptami takiej to a takiej szkoy, ewentualnie normalnymi, zdrowymi, modymi ludmi rzuconymi w wir i zamt wydarze. Przede wszystkim za modymi. Nie wiem, czy takie przedstawienie postaci ma suy li tylko zblieniu jej do potencjalnego odbiorcy pamitajmy, e granie jest domen ludzi gwnie modych, moe w ten sposb sprytniej buduje si wi midzy postaciami a graczem wiadomo, jeli mam szesnacie czy co koo tego lat to interesujce bd dla mnie problemy postaci bdcych w podobnym wieku. Z drugiej strony - stopie skomplikowania poruszanych tematw, ktre wcale nie s atwe, sugerowaby raczej wiek nieco starszy. Typowe bowiem motywy dziaa bohaterw japoskich RPG to: mio, zdrada, mier, wszelakiej maci rozterki wewntrzne, bunt wobec otaczajcego wiata to jest tak typowo modzieowy sposb mylenia, e chyba nie wymaga komentarza, walka z przeciwnociami losu itd. Nigdy, ale to absolutnie nigdy nie jest to jaki bahy powd. Taki termin w japoskich RPG nie istnieje! Gra z pozoru baha i o wyeksploatowanym ju niejednokrotnie temacie zaczyna nabiera gbi, dwuznacznoci, pewnego waloru moralno - dydaktycznego. Czy nie zastanawialicie si kiedy grajc w pecetowe RPG DLACZEGO Wasi bohaterowie za w te zimne i nieprzyjemne podziemia? DLACZEGO mordujecie nieskoczone iloci stworze mniej lub bardziej pokojowo nastawionych do Was? PO CO w ogle wyruszylicie w dalek i niebezpieczn drog? Na takie wanie pytania prbuj znale odpowiedzi bohaterowie japoskich RPG. To wanie stanowi o sile tych gier! Jest to element straszliwie zaniedbany w produkcjach Zachodu! Jaka jest motywacja postaci, e postpuje tak jak postpuje i, zejdmy nieco gbiej, jaka jest Twoja - graczu - motywacja, e prowadzisz te postacie do samego koca gry? Co TOB powoduje? Co kae TOBIE spdza godziny czasu przed telewizorem/ekranem? Takie wanie pytania rodz si w gowie nieprzygotowanego, przecitnego Europejczyka po kontakcie z jak co bardziej zaangaowan produkcj Wschodu. Trzeba zda sobie spraw z tego, e jest to zupenie inny krg kulturowy, wywodzcy si z zupenie innych zaoe, w ktrym zadawanie pyta nie jest zabronione, ba! jest wrcz wskazane! Dopki tego nie zrozumiemy nie mamy po co zasiada do japoskiego RPG. Bd nudziy i bawiy nas kreacje gwnych bohaterw patrz FINAL FANTASY VII gdzie sylwetki postaci skaday si z kiepskiej jakoci zlepkw polygonw, a nie wspominam nawet o starszych produkcjach, gdzie do dzi standardem jest grafika z czasw solidnego 16 bit!. Bd nie tylko nudziy ale i krytycznie spojrzymy na cae dzieo i stwierdzimy: po co gra w tak badziewne baracho? Jedno mae pytanko: a co do rzeczy ma grafika?!? e wyglda to tak jak wyglda? Dla mnie o wiele bardziej licz si rzeczy, ktre sprzedano za pomoc teje grafiki, te pytania, ktre s zadawane gdzie w tle, te niejasne sytuacje pene podtekstw i aluzji... Czasami api si wrcz na tym, e nie wyobraam sobie w tego typu grach jakich graficznych fajerwerkw. Po prostu przeszkadzay by mi w skupieniu si na samej esencji gry. Czasem znowu mam wraenie, e taka a nie inna grafika po prostu pozwala o wiele dobitniej sprzedawa klimat! Tak, da si to zrobi! Trzeba jednak uy nie tylko samego zmysu wzroku ale zaangaowa wszystko co mamy na pokadzie. Sorki ale te gry s wymagajce...
Inna sprawa to poruszane w grach tematy. Wspominaem ju powyej, e nie s to atwe i banalne kwestie. Zawsze walczy si za co lub za kogo, zawsze jest jaki powd. Jest to niesychanie istotna sprawa, czsto pomijana w zachodnich RPG! Gracz musi znale w sobie motywacj swoich dziaa, powd podejmowanych decyzji, musi wkroczy w wiat gry i znale si w nim. Ma czu swobod, klimat i atmosfer. C lepiej buduje klimat i atmosfer ni, na przykad, skomplikowany wtek miosny obecny praktycznie w kadym japoskim RPG, lub powolna, psychologiczna metamorfoza postaci? Albo skomplikowana skadanka uraonej dumy, pragnienia bycia najlepszym w swoim fachu plus dua domieszka wewntrznego i ukrytego dobra, pragnienia spotkania kogo bliskiego, przywizanie do jakich idei. Z jednej strony zimny sukinsyn, z drugiej za zakopotany zoonoci wiata, tsknicy za czym mody czowiek. Bogowie, ci bohaterowie s tacy jak my! Bliej ju naprawd nie mona! Zawsze te cele tych postaci o wiele je przerastaj. Jednak da si je speni, trzeba tylko chcie, wzi si do roboty i przechodzi gr. Odpalcie sobie dowolnego japoskiego erpega i jednego moecie by pewni: nie ma dla Was przeszkd, ktrych nie daoby si pokona. Czasem z wikszym, czasem z mniejszym zaangaowaniem si - ale da si to zrobi! Takie s tematy i przesania tych gier.
Na koniec zajmijmy si przyszoci japoskiego RPG. Staroszkolne, typowe RPG wydaje si by pki co niezagroone. Cigle tworzy si gry z tym klimatem, rozmachem i sensem, jak choby LEGEND OF MANA, SAGA FRONTIER 2, CHRONO CROSS, BREATH OF FIRE 4 czy WILD ARMS 2. Jest tego naprawd mnstwo!!! Jednak Japoczycy to nard niezwykle pomysowy i wpadaj na coraz to nowsze i zaskakujce rozwizania. Gralicie kiedy w Nethacka lub jego klon? Oto na PlayStation powsta zaskakujcy maria: aenie po niekoczcych si lochach, zbieranie bajerw, walka, eksploracja itd. Rzecz nazywa si CHOCOBO DUNGEON a w roli gwnej wystpuje stwr znany z serii FINAL FANTASY. Zupenym zaskoczeniem bya dla mnie wiadomo o powstaniu RPG z samochodami w roli gwnej! RACING LAGOON, bo o tym tytule mowa, to poczenie RPG z bardzo dobrymi wycigami samochodowymi. Znajdziecie tam wszystko: questy, bossw, wspczynniki, walki czyli wycigi, mnstwo przedmiotw, bogaty wtek fabularny itd. Chopcy przeginaj zdecydowanie cho w kocu nie wiem czy pokaza si ten tytu... Inn propozycj jest THOUSAND ARMS, erpeg w zaoeniach standartowy ale z modnymi od jakiego czasu w Japonii motywami Tamagotchi czy te tzw. dating simw, czyli symulatorami randek. Tamagotchi rozwino si szeroko w postaci POKEMONa hodujesz swoje potwory, trenujesz je, wysyasz na bj, krzyujesz z potworami kolegi i masz nowe stwory, nowe moliwoci walki itd., tudzie w postaci JADE COCOON. To pikna graficznie gra, w ktrej owisz potwory, trenujesz je, walczysz nimi i robisz te wszystkie dziwne rzeczy, ktre ludzie robi z Tamagotchi, no i przy okazji poznajesz jak fabu. Prawie zupenym odejciem od tematu ma by VARGANT STORY, gra w ktrej pooono nacisk na grafik i cae to otoczenie, ktra jest w znacznej czci zrcznociwk ale posiadajc solidn fabu i doskonay system prowadzenia rozwoju postaci.
Jak wic wida skonoocy chopcy mog nas jeszcze niejednym zadziwi. Japoskie RPG jak kady gatunek ewoluuje, zmienia si, przeistacza. Jednak gwne swoje elementy zachowuje i zachowa pewnie na dugo. W kraju, w ktrym powstaa manga i anime nie mog bowiem powstawa inne RPG. Taka jest ju tego kraju tradycja. Japoski RPG na zawsze chyba pozostanie japoskim RPG i Bogu niech bd za to dziki. Bez japoskich RPG nie byoby mnstwa doskonaej rozrywki i jako tak bardziej chyba bybym wyspany. Ale moe ju majacz... To tyle.
PS. Co prawda opisuj tu w wikszoci przypadkw RPG powstae na konsole gwnie PSX ale sami chyba najlepiej wiecie, e powstao ju par emulatorw tych maszynek i jeeli macie dojcie do sieci tudzie do kumpla z PSXem to moecie miao poprbowa swoich si w japoskiej odmianie fabularnej rozrywki. Naprawd warto!!!
CoSTa/marsmellow
ps. arcik powsta jaki czas temu z myl o Dragonie... Nie ma Dragona ale zosta arcik. Szkoda coby si marnowa :. Niemniej wecie poprawk na szmat czasu, jaki sobie przelecia od zapowiedzi Draga a dniem dzisiejszym.